Jarenlang was één van de idealen van de vrouwenbeweging een pil die de vrouw, indien nodig, zelf bij de apotheek kon halen, en die zij zonder tussenkomst van een arts of bemoeienis van anderen kon innemen ter beëindiging van haar ongewenste zwangerschap.

Sedert 1992 bestaat er nu zo'n pil, en sedert 1 februari 2000 is deze ook in een aantal nederlandse klinieken verkrijgbaar. Het betreft Mifepristone, een zogeheten anti- progestageen. De stof gaat de ontwikkeling van bloedvaten in de decidua tegen en het embryo raakt los van de baarmoederwand. De actie van deze stof wordt wel " interceptie" genoemd: het vangt de eicel weg en werkt dus eigenlijk net als de "morning after pill", maar dan langer: tot dag 49 na de eerste dag van de de laatste menstruatie. In dit vroege stadium van de zwangerschap is het middel effectief met een gering percentage van mislukking (van 1.3 tot 1.6.%) In de vijfde zwangerschapsweek is de effectiviteit nog redelijk, ongeveer 90%. Daarna loopt deze snel terug doordat het placentaweefsel progesteron aanmaakt in niet meer te blokkeren hoeveelheden.

De problemen bij de praktische uitvoering van een behandeling met die nieuwe pil zijn niet gering. Ten eerste is een precieze vaststelling van de zwangerschapsduur noodzakelijk. Iedere arts weet dat men niet zonder meer op de anamnestische gegevens kan vertrouwen. Een sectorechografisch onderzoek en/of een kwantitatieve HCG-bepaling is nodig. Over het algemeen is de huisarts niet in het bezit van deze apparatuur. Ten tweede treedt na toediening van het middel altijd een bloeding op, die de vrouw en de onervaren arts wellicht geruststellen, maar per sè niet inhoudt dat de zwangerschap inderdaad is afgebroken. Een goede nacontrôle inclusief een zwangerschapstest is daarom altijd nodig. Ten derde kan de hierboven genoemde bloeding dermate heftig zijn dat het in wezen niet verantwoord is de vrouw onbewaakt te laten.

In het Vrelinghuis zag men (1994, promotieonderzoek van Maarten van Santen ) tweemaal een vrouw die door het preparaat een bloeding kreeg waardoor zij in shock raakte. Het betrof daarbij zwangerschappen verder gevorderd dan 9 weken. Transfusie en spoedcurettage waren nodig.

Eén op de 300 zwangerschappen is extraüterien. Het middel werkt dan niet omdat in de tuba geen receptoren zijn voor progesteron. Een extraüterine zwangerschap moet dus worden uitgesloten. Ru 486 werkt teratogeen. Dat betekent, dat wanneer de zwangerschap niet wordt afgebroken er kans op is op vruchtbeschadiging. De pil heeft vervelende bijwerkingen: Misselijkheid, duizeligheid en heftig pijnlijke krampen die van enkele uren tot dagen kunnen duren !

Nadat de Zweedse onderzoeker Marc Bygdeman er op gewezen had dat Mifepristone de baarmoeder gevoeliger maakt voor prostaglandine werd de combinatie met 250 mg prostaglandine F2a aangeprezen. Sedert 1998 wordt daarvoor misoprostol, 400 mcg, toegepast

De effectiviteit zou daarmee tot 98,5% stijgen. Helaas worden daardoor nu braken en diarrhoea aan de reeds bestaande bijwerkingen toegevoegd.

Sedert december 1999 is het middel in Nederland toegelaten, zij het uitsluitend in klinieken en ziekenhuizen die een abortusvergunning hebben

Dewetten van 17 januari 1975 en 31 december 1979 staan in Frankrijk zwanger-schapsafbreking toe onder bepaalde voorwaarden. Tot deze voorwaarden behoren:

1. "une situation de détresse" die overigens alleen door de vrouw zelf als zodanig behoeft te worden ondervonden. Voorts dient de ingreep plaats te vinden

2. "Dans un établissement d' hospitalisation public ou privé" en absoluut

3. "Avant la fin de la dixième semaine de grossesse (soit douze semaines après le début des dernières règles).

Mede door wettelijk beperking van het aantal instrumentele ingrepen is men op grote schaal overgegaan tot het toepassen van de abortuspil. Na een sterfgeval door verbloeding in 1992*) zijn de regels voor het gebruik van mifepristone aangescherpt zoals moge blijken uit het thans in Frankrijk vigerende protocol . Hiertoe zijn door de ANCIC (het landelijk verbond van vestigingen van de Planning Familial) de volgende regels opgesteld: Nodig zijn voor de abortus:

1. een eerste bezoek aan de arts, waarbij de zwangerschap wordt vastgesteld en het verzoek tot afbreking moet worden gedaan. Hierna gaat een verplichte wachttijd van een week in.

2. "Un entretien social". Een attest van dit onderhoud moet worden meegenomen bij

3. het tweede bezoek aan de arts. Hier dient een verklaring ondertekend te worden dat de vrouw volhardt in haar verzoek. Met deze verklaring kan de vrouw zich melden bij een ziekenhuis of een "centre d' I.V.G".

De medicamenteuze methode met Mifepristone wordt in Frankrijk ontraden als:

In Frankrijk is toepassing van Mifepristone niet toegestaan :

Het protocol is als volgt:

1e consultatie: inneming van 3 tabletten RU 486 per os in aanwezigheid van de arts, waarna de vrouw naar huis gaat. Er kan nu vervolgens een min of meer heftige bloeding optreden, die overigens niet bewijzend is voor de afbreking van de zwangerschap.

2e consultatie: 48 uur later wordt in het "centre d' I.V.G." of het ziekenhuis prostaglandine toegediend, per os of als vaginaal ovulum. Hierdoor treedt opnieuw bloedverlies op en uteruscontracties en wordt het ei meestal afgestoten.

3e consultatie: drie weken na de 2 e consultatie vindt een derde consultatie plaats. Er wordt dan een zwangerschapstest gedaan. In het geval dat deze positief is gebleven ( 5 %) ( en cas d' échec de cette méthode) en ook als er nog bloedverlies is, wordt als- nog een zuigcurettage gedaan. Het optreden van bloedverlies, ook indien dit langer dan enkele dagen aanhoudt, is namelijk geen garantie dat de zwangerschap is afgebroken.

In Nederland en België is de situatie in zoverre verschillend van die in Frankrijk dat bij ons voldoende opvangmogelijkheden bestaan in de abortusklinieken, en een zuigcurettage vrijwel steeds gemakkelijk is te verkrijgen. De omslachtige procedure met behulp van RU 486 wordt hier nog door vrijwel niemand voorgestaan. Alleen fervente feministische groeperingen, die ten onrechte denken dat er bij de procedure "geen arts meer aan te pas komt", deden pogingen dit preparaat in Nederland geregistreerd te krijgen. Een plaats voor de " abortuspil " in medisch goed gecontroleerde gevallen zou kunnen worden ingeruimd als late "morning-after-pill". Een onderzoek naar de behoefte van nederlandse vrouwen naar deze "pil" is in voorbereiding.

[vorige pag.] [volgende pag.] [inhoud]

laatste revisie april 2014

© 1996/2014