Heb je onveilige sex gehad, of is het condoom geknapt? Als dat
minder dan 3 dagen geleden is gebeurd, kan je je huisarts om de
"morning after pil" vragen. Als het korter dan een week geleden is
kan je huisarts je verwijzen voor het meteen plaatsen van een
spiraaltje in je baarmoeder. Dat voorkomt het doorgaan van de
zwangerschap en beschermt je bovendien tegen een nieuwe zwangerschap
. Als je al meer dan een week over tijd bent, doe dan een
zwangerschapstest. Die kan je bij Kruidvat en elke apotheek krijgen.
Ben je zwanger, dan zijn er drie mogelijkheden. Als je denkt dat je
goed voor je baby kunt zorgen kan je de zwangerschap gewoon
uitdragen. Maar er kunnen omstandigheden zijn, (geen werk, geen geld,
geen huis, geen partner, zwanger van "de verkeerde" vriend,
enzovoorts, ) dat je van een noodsituatie kunt spreken, en je een
kind niet aan kunt, het niets te bieden hebt. Je kunt overwegen het
de zwangerschap toch uit te dragen en het kind dan te laten adopteren
door een stel dat zelf geen kinderen kan krijgen. Een derde
mogelijkheid is om voor abortus te kiezen. Je kunt het beste heel
zorgvuldig je gevoelens nagaan, en je beweegredenen op een rijtje
zetten om pas daarna de beslissing te nemen. Alhoewel jijzelf de
beslissing moet nemen, is het vaak prettig je probleem met iemand
anders te bespreken. Je weet zelf het beste wie dat zou kunnen
zijn.
Het lijkt niet eerlijk om gedwongen te worden te kiezen tussen
twee negatieve oplossingen. Bedenk wel dat de beslissing moeilijker
wordt naarmate je langer wacht. Als het kan is het goed om je ouders,
zussen of vriendinnen om raad te vragen, maar jijzelf moet beslissen
wat er met jouw zwangerschap gebeurt. Niemand weet het beter dan
jijzelf. Bedenk dat veel vrouwen voor abortus kiezen, juist
omdát ze een goede moeder willen zijn.Vrouwen ervaren vaak een
gevoel van opluchting als ze de beslissing eenmaal hebben genomen.
Kom je er helemaal niet meer uit dan is er het
[FIOM]
dat je goed kan helpen bij het nemen van je beslissing.
Bij een abortusingreep wordt de zwangerschap afgebroken door het
vruchtje te verwijderen. Als je nog maar een paar weken zwanger bent
wordt dat gedaan d.m.v. een zuigcurettage. Het baarmoederslijmvlies
met het daarin genestelde vruchtzakje wordt door een buisje dat met
een slang aan een pomp is verbonden, weggezogen. Je zwangerschap is
dan definitief afgebroken. Als je zwangerschap verder gevorderd is
dan 12 weken, wordt de ingreep ingewikkelder. Als je tot abortus
besluit, is het dus verstandig zo vlug mogelijk te komen.
3. Is Abortus in
Nederland toegestaan ?
Sinds 1 november 1984 is de Wet Afbreking Zwangerschap van kracht
en is abortus, toegestaan als die gedaan wordt door een arts in een
kliniek of ziekenhuis in het bezit van een speciale vergunning van de
Minister van Volksgezondheid. Tussen het eerste gesprek dat je met
een arts - dat kan de huisarts zijn, maar iedere andere arts is ook
goed - over je ongewenste zwangerschap hebt gehad en de behandeling
zelf, moeten minstens 5 dagen liggen. (Wettelijke bedenktijd !)
4. Wat kost een abortus
?
Als je legaal, en langer dan 3 maanden in Nederland woont hoef je
niets te betalen. De behandelkosten worden sedert 1985 betaald door
de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Het meenemen van een
uittreksel uit het persoonsregister van de gemeente waarin je woont
(halen op het gemeentehuis of stadhuis), of je zorgpas is voldoende
bewijs voor jouw recht op gratis behandeling.
5. Waar kan ik een abortus
laten doen ?
Een abortus kan je het beste daar laten doen waar de meest
ervaren artsen werken. Dat is zonder twijfel in de abortusklinieken.
Daar tref je bovendien personeel aan dat niet 'tegen' abortus is, of
dat je daarom lelijk aankijkt. Bedenk daarbij dat een abortus in een
ziekenhuis 5 a 6 maal zo duur is, en zeker niet beter. Je bent daar
"patient".
Klik voor het vinden van een abortuskliniek bij jou in de buurt
[HIER]
Eerste-trimesterklinieken lijken niet op een ziekenhuis. Er
worden soms maar enkele vrouwen per dag geholpen. Er zijn geen lange
wachttijden in drukke of onpersoonlijke wachtruimten. Er heerst een
huiselijke sfeer en er wordt alles aan gedaan om jou, na je moeilijke
beslissing, zo goed mogelijk op te vangen en te begeleiden.
Tweede-trimesterklinieken zijn, vanwege de soort behandeling, wat
formeler ingesteld; maar ook daar zitten de vrouwen allemaal in
hetzelfde schuitje. Alle kliniekmedewerkers zijn er gemotiveerd om je
zo goed mogelijk te helpen en je op je gemak te stellen.
7. Heb ik een
verwijskaart van de huisarts nodig ?
Nee. Sommige klinieken vragen erom, maar je bent helemaal niet
verplicht om naar je huisarts te gaan. In 2004 hadden, volgens het
rapport van de Inspectie, 63,3 % van de vrouwen een verwijsbriefje
van de huisarts. Er kunnen uiteenlopende redenen zijn waarom je dat
niet wilt. Ook daar heeft de kliniek niets mee te maken. Bijna 15%
van de vrouwen komt zonder verwijzing, direct naar de klinieken. De
kosten voor de behandeling worden niet door het Ziekenfonds vergoed,
maar door de AWBZ. Iedere vrouw die drie maanden of langer, legaal in
Nederland verblijft is AWBZ gerechtigd. Om aan te tonen dat je AWBZ
gerechtigd bent kan je op het stadhuis of het gemeentehuis in je
woonplaats een bewijs van inschrijving in het persoonsregister van
die gemeente krijgen ( ± 3 euro). Dat is voldoende om aan te
tonen dat je recht hebt op een abortus, betaald door de AWBZ. Veel
huisartsen weten dat ook niet en geven een verwijskaart van het
ziekenfonds mee. Die verwijnen in de klinieken meteen in de
prullenmand. Als je voor je zwangerschapsafbreking naar een algemeen
ziekenhuis met een abortusvergunning gaat, heb je wel je zf-kaart
nodig. Het is daar 8 tot 12 maal zo duur als in een ab-kliniek en
zeker niet beter. In dat geval heb je wèl een verwijskaart van
je huisarts nodig.
Als je minderjarig bent, dus nog geen 18 jaar, had je vroeger de
handtekening nodig van tenminste één van je ouders, of
wettelijke vertegenwoordiger(s). In een andere wet (W.G.B.O) staat
dat ook 16-jarigen zelfstandig een behandelovereenkomst kunnen
sluiten. Bespreek het, als je dat wilt, met je huisarts en vraag dan
een verwijsbriefje van hem. Als je niet wilt dat de huisarts er met
anderen over praat moet je hem/haar dat duidelijk zeggen. Hij /zij is
dan gebonden door het beroepsgeheim, en mag het zelfs niet aan je
ouders vertellen.
8. Komt iemand
anders te weten dat ik een abortus onderga ?
Nee, absoluut niet. Er worden aan niemand inlichtingen verstrekt.
Als er iemand voor je zou opbellen naar de kliniek, wordt er zelfs
niet gezegd of je er bent. Je krijgt een brief voor de huisarts mee
(of deze wordt per post verzonden), omdat de artsen vinden, dat het
belangrijk is voor de nazorg dat die er van afweet. Maar als jij dat
niet wilt, gebeurt ook dat niet. De noodzakelijke nacontrole, na twee
tot drie weken, behoort in de abortuskliniek te worden gedaan,
maarkan, in overleg, ook door de huisarts worden gedaan.
9. Doet een abortusingreep
pijn ?
Het juiste antwoord is" ja-maar". Dat maar slaat op het
vervelende gevoel dat iedereen ervaart. De meeste vrouwen zeggen dat
de pijn met plaatselijke verdoving dragelijk is en maar kort duurt .
In de meeste klinieken kan je, als je van de behandeling liever
helemaal niets wilt merken, een roesje (sedatie) krijgen. De
klinieken waar dat kan, vermelden dat in hun folder of website. Als
je na het roesje weer helder wordt, weet je vaak niets meer van de
behandeling. Wel kan je dan toch een soort menstruatiepijn voelen.
Een zetpil of een tabletje tegen die pijn biedt dan uitkomst.
10.Mag mijn
partner bij me blijven tijdens de behandeling ?
In de meeste eerste-trimesterklinieken (tot 13 weken overtijd)
mag je partner / zus / moeder wel bij de behandeling zijn als JIJ dat
graag wilt. Sommige artsen vinden dat minder prettig omdat ze
daardoor kunnen worden afgeleid. Bij de behandeling is altijd een
verpleegkundige om je hand vast te houden of wat met je te praten. In
de tweede-trimester klinieken (na 13 weken overtijd), waar de ingreep
onder meer ziekenhuisachtige omstandigheden wordt verricht, mag de
partner meestal niet mee in de operatiekamer.
11 Wat zijn de risico's
van een abortus ?
De kans op complicaties na een abortus is kleiner dan na een
normale bevalling . Alhoewel overal zorgvuldig en zo steriel mogelijk
wordt gewerkt is infectie het grootste risico. Om dat te voorkomen
krijg je in de abortusklinieken antibiotica mee (of een recept
daarvoor). Ook bestaat,, voornamelijk na een late abortus, het risico
van langdurig bloedverlies. Dit treedt meestal op als er weefsel na
de ingreep in de baarmoeder is achtergebleven, of als deze door de
ingreep is beschadigd. Als achtergebleven weefsel niet vanzelf wordt
uitgestoten, moet er een nabehandeling worden gedaan om het er alsnog
uit te zuigen. Ook na de behandeling met de abortuspil bestaat kans
op bloedverlies, Deze kans is zelfs aanzienlijk groter dan na een
zuigcurettage. In zeer zeldzame gevallen kan bij de behandeling de
baarmoeder worden beschadigd. Over het algemeen kan dat - na
overplaatsing - in een ziekenhuis worden hersteld. Als de
zwangerschap erg jong is (nog maar een paar dagen 'over tijd') dan is
het risico groter dat bij de behandeling het nog heel kleine
vruchtzakje wordt gemist. Zo'n heel vroege abortus wordt ook wel een
'Overtijdbehandeling' genoemd. Het is niet zo dat een
overtijdbehandeling minder pijnlijk is dan een gewone abortus.
Sommige artsen raden daarom af om in zo'n heel vroeg stadium te
komen.
12. Hoe lang duurt een
abortusingreep in de eerste drie maanden ?
De behandeling duurt zelden langer dan een minuut of 5 . Over het
algemeen moet je een uur voor de behandeling in de kliniek aanwezig
zijn. Vaak wordt eerst de ECHO gemaakt zodat de arts precies weet
hoelang je zwanger bent. Dan volgt meestal het gesprek waaruit moet
blijken dat je er goed over hebt nagedacht, dat je uit vrije wil naar
de kliniek bent gekomen, en dat de abortus voor jou noodzakelijk is.
Alles wat er verder gaat gebeuren wordt je uitgelegd. Soms vindt er
nog aanvullend onderzoek plaats, waarbij bijvoorbeeld je Resusfactor
wordt bepaald..
Na de ingreep kan je meestal snel naar huis. Soms is het
verstandiger nog 1 of 2 uur in de kliniek bij te komen en wat te
drinken of te eten. In de meeste klinieken krijg je antibiotica mee
voor na de behandeling. Dat zijn maar een paar pilletjes voor de
eerste drie dagen. Dat is genoeg om een infectie te voorkomen. Als je
35 of ouder bent ben je hoogstwaarschijnlijk al niet meer vatbaar
voor de infectie waar jongere vrouwen wel tegen beschermd moeten
worden: de Chlamydia Trachomatis. Daar zijn die pillen tegen. Vaak
krijg je ook nog 4 tabletten metronidazol mee (of een recept
daarvoor) wat tegen weer andere microorganismen beschermt. Dus alle
medicijnen zorgvuldig innemen !!!
13 Krijg ik lokale
verdoving of algehele verdoving ?
In de meeste klinieken wordt lokale verdoving toegepast. Dat gaat
door middel van een paar injecties rond de baarmoedermond, die op
zichzelf gevoelig kunnen zijn. Veelal kan je om een'roesje' (sedatie)
vragen. Dat is een combinatie van een sterk anti-pijnmiddel en een
rustgevend middel. Het effect daarvan is dat je vrijwel niets voelt
en dat je je na de ingreep daarvan niets meer kan herinneren. Bij een
paar klinieken is ook algehele anesthesie (narkose) mogelijk. Je moet
daarna wel langer in de kliniek blijven om goed uit te slapen. Als je
een roesje of narcose wilt, moet je er voor zorgen dat iemand je
afhaalt van de kliniek. Je mag die dag namelijk niet zelf autorijden
of fietsen.
14.Hoe zit dat met die
abortuspil ?
Na een enthousiaste start in 2001 is de belangstelling voor "de
pil" (Mifegyn ®)sterk afgenomen. Kort gezegd is die pil alleen
toepasbaar in de eerste 5 weken na de eerste gemiste menstruatie. Je
moet er dus vlug bij zijn. Je moet er ook meer geduld voor hebben dan
voor een gewone zuigcurettage, want je moet soms wel drie keer naar
de kliniek komen. Je moet niet te ver van de kliniek afwonen,
telefonisch bereikbaar zijn en het is beter als je de eerste dagen
van de behandeling niet alleen bent. Bij het eerste bezoek wordt
alles goed uitgelegd. Je krijgt dan, als het doorgaat, een medicijn
te slikken dat het embryo in je baarmoeder doet afsterven. Twee dagen
later kom je terug en krijg je in de kliniek een ander medicijn
(Cytotec®), dat de baarmoeder doet samentrekken, waardoor het
vruchtje naar buiten komt. Dat is niet altijd nodig omdat ook na het
eerste medicijn, de Mifegyn ® het vruchtje al kan worden
uitgestoten. Dat gaat dan meestal met ruim bloedverlies gepaard. Soms
ook geeft de arts van de kliniek je die tweede pillen mee, om thuis
te nemen. Dan moet je na 14 dagen nog een keer voor nacontrole komen.
Je kunt
[hier] klikken voor verdere informatie. Niet alle
klinieken geven de pil. Kijk ook bij de lijst
[adressen].
Bedenk wel, dat het risico van heftig navloeien na de "pil"
aanmerkelijk groter is dan bij een zuigcurettage. Zorg er dus voor
dat je niet alleen (thuis) bent en dat je vlug, met een auto, naar
een ziekenhuis kunt komen als dat nodig mocht zijn.
1. je normale activiteiten hervatten als je je daartoe in staat
voelt;
2. de meegekregen pillen nemen op de voorgeschreven manier, en de
kuur afmaken;
3 je houden aan de afgesproken nacontrole datum, ook als je je OK
voelt;
4. niet wachten met voorbehoedsmiddelen! Denk er aan dat je
direct na de abortus al weer zwanger kan raken !
NIETS in de vagina stoppen, geen spoeling, tampons of sex
gedurende drie weken;
Neem contact op met de kliniek of je huisarts als :
1. je koorts krijgt hoger dan 38º,
2. flauwvalt, of erg duizelig bent,
3. Pijn in je buik houdt, langer dan 2-3 dagen,
4. heftig bloedverlies optreedt, dat is meer twee maandverbanden
nodig in twee opvolgende uren; (dus eerste uur 3 verbanden en het
tweede uur 1 is OK)
5. Je last krijgt van viesruikende afscheiding.
16. Zal ik erg
bloeden na de abortusingreep ?
Bij iedere vrouw kan het bloedverlies weer anders zijn; dat is
niet te voorspellen. Belangrijk is dat het bloedverlies de eerste
dagen meestal erg meevalt. Maar als de zwangerschapshormonen uit het
lichaam verdwijnen (de derde en vierde dag) treedt aak een forse
bloeeding op met stolsels. Schrik daar niet van; het gaat voorbij.
Maar de menstruatie kan nog wel een half jaar onregelmatig zijn, en
tussen boedingen komen ook vaak voor. Het snelst ben je weer
regelmatig als je meteen met de anticonceptiepil begint.
Nee, dat is niet nodig; je kunt de ingreep, wat dat betreft,
beschouwen als een flinke menstruatie.
18.Wanneer mag ik weer
werken ?
Lichamelijk is je toestand te vergelijken met die tijdens de
menstruatie. Als je je er toe in staat voelt mag je dus de dag na de
ingreep weer aan de slag.
19. Hoelang mag ik na
een abortus geen sex hebben ?
Om het risico van infectie te verminderen is het verstandig tot
tenminste drie weken na de ingreep geen geslachtsgemeenschap te
hebben.
20. Kan ik na de
abortus nog kinderen krijgen ?
Normaal gesproken : JA ! De tegenstanders van abortus brengen
allerlei rare praatjes in de wereld om je bang te maken voor de
ingreep. Het is goed om te bedenken dat voor de vrouw een abortus
tien keer veiliger is dan een bevalling.
21. Is die nacontrole
nodig, en wat gebeurt er dan ?
De controle na de zwangerschapsafbreking behoort bij de
behandeling in de abortuskliniek, en kan ook het beste daar gebeuren.
Dat wordt twee tot drie weken na de ingreep gedaan. Er is dan een
nagesprek, waarbij ook over de anticonceptie wordt gesproken. De
kliniek wordt voor het nagesprek betaald. Soms wordt door de kliniek
gezegd: "Ga maar naar je huisarts, wij doen dat hier niet." Dat is
fout. De huisartsen zitten ook niet op die nacontroles te wachten, en
weten vaak niet wat die inhoudt. Als je ver van de kliniek af woont
kan je overleggen naar je huisarts te gaan voor de nacontrole. Bel
die dan tevoren op en vraag of hij/zij dat wil doen. Uit het
inspectierapport over 2004 blijkt dat meer dan de helft van de
vrouwen liever naar de huisarts gaat voor de nacontrole.
21a.Mag ik mijn dossier
inzien en de echofoto meenemen ?
Het behandelverslag en de Echofoto is en blijft
eigendom van de kliniek. Je hebt wel inzagerecht. Als je het
(vriendelijk) vraagt kan er wel een copy van de echofoto voor je
gemaakt worden. De kliniek is niet verplicht je die te geven, maar
omdat het vaak bij de verwerking van de abortus helpt als je die als
aandenken hebt, heeft men wel begrip voor je verzoek. De papieren
blijven niet eindeloos bewaard. Dat verschilt van kliniek tot
kliniek. Meestal na 5 of 10 jaar worden de dossiers
vernietigd.
22. Krijg ik
mijn menstruatie weer gewoon terug als voor de abortus ?
Bij de meeste vrouwen is dat zo. De dag van de ingreep zelf valt
de bloeding best mee en veel vrouwen denken dan dat ze het daarmee
gehad hebben. Op de derde en vierde dag na de ingreep is de spiegel
van de zwangerschapshormonen gezakt waardoor heftige bloedingen
kunnen optreden al dan niet met stolsels. Schrik daar maar niet van,
het neemt na een paar dagen weer af. Het kan dat je na de abortus nog
lang onregelmatig menstrueert, en soms ook nog tussendoor vloeit. Dat
komt minder vaak voor als je meteen na de ingreep met de pil
begint.
23. Zal ik spijt krijgen
of me erg schuldig voelen na een abortus ?
Wanneer op goede gronden gekozen is voor de ingreep, na overleg
met vrienden en/ of je ouders, dan is de kans op spijt klein. Moest
je voor de abortus kiezen onder druk van anderen of allerlei nare
omstandigheden, en stond je er emotioneel niet achter, dan kan heftig
verdriet of spijt lange tijd blijven bestaan. Dit komt vooral voor
bij vrouwen in de leeftijdsgroep van 25 tot 40 jaar, die leven in
ingewikkelde sociale omstandigheden en die vaak al kinderen hebben.
De abortus lost hun problemen en die omstandigheden niet op. Later
wordt de abortus dan toch vaak gezien als de oorzaak van alle
moeilijkheden.
Uit onderzoek is gebleken dat maar weinig vrouwen zich schuldig
voelen na een abortus. Als de behandeling voorbij is, en meestal is
het achteraf meegevallen, dan is opluchting de algemene reactie.
Iedereen ziet tegen de abortus op, dat spreekt vanzelf. Na de ingreep
kan je je nog een paar dagen verdrietig voelen. Voor de verwerking is
het van groot belang dat je met iemand die jij vertrouwt er goed over
praat. Niemand kan de toekomst voorspellen. Niemand kan met zekerheid
zeggen wat de gevolgen van welke keuze dan ook, zullen zijn. Als je
met problemen blijft zitten kan je altijd terugkomen in de kliniek om
erover te praten. Als je dat niet zou helpen kan je worden
doorverwezen naar meer gespecialiseerde deskundigen. Het blijkt dat
de verwerking van de abortus vooral moeilijk is voor die vrouwen, die
de beslissing alleen hebben genomen, of die menen een zonde te hebben
begaan vanuit hun religieuze achtergrond.
24. Is er voor mannen ook
hulp beschikbaar als ze problemen hebben met abortus ?
Ja, de Stichting FIOM helpt behalve vrouwen ook mannen die
vragen of problemen hebben op het gebied van onbedoelde zwangerschap,
abortus, afstand ter adoptie, ongewenste kinderloosheid, adoptie,
seksueel misbruik, verkrachting, incest en geweld binnen de
relatie.Hun hulp bestaat uit informatie en advies, individuele hulp
en begeleiding. Daarnaast organiseren ze gespreksgroepen waar mensen
hun ervaringen kunnen delen en steun kunnen vinden. De Fiom heeft in
het land 15 vestigingen waar iedereen gratis en met of zonder
verwijzing terecht kan. Klik op [FIOM]
25. Wanneer kan ik
na de ingreep het beste met anticonceptie beginnen ?
Ik raad aan nog dezelfde dag met de anticonceptiepil te beginnen.
Ten eerste ben je dan beschermd (ook al mag je de eerste drie weken
helemaal niet vrijen), en ten tweede weet je wanneer de volgende
menstruatie komt. Dat kan na een abortus onduidelijk zijn. Het is ook
veilig en efficiënt om in aansluiting op de abortusingreep
meteen een spiraaltje te laten plaatsen. Een nadeel is dat je meer
krampen en bloedverlies kunt hebben. Kijk ook op de nieuwe [anticonceptiesite]
hier
26. Kan ik, moslima, na
de abortus ergens terecht voor een maagdenvlies- hersteloperatie
?
Ja, er is een kliniek, waar dat kan. Het wordt gedaan onder
lokale verdoving of onder narcose door een arabisch sprekende
vrouwlijke arts. [info
hier].
27. Kan ik via internet met
een vertrouwd persoon over mijn probleem overleggen ?
Als je nu nog met dringende vragen zit, waarmee je niet bij je
eigen arts terecht kunt, dan kan je die [hier]
voorleggen aan een abortusarts. Geef dan je e-mailadres door.
Vanzelfsprekend is het contact absoluut vertrouwelijk en valt
één en ander onder het medisch beroepsgeheim. De arts
reageert alleen 's avonds, maar wel meestal nog dezelfde avond.
Laatste revisie 19 april 2006 ,
tekst: Dr Joeri van den Bergh.