Voorwoord bij de zesde editie.

Dit boek is bedoeld als leerboek en handleiding voor artsen die zich willen bekwamen in de methodiek van zwangerschapsafbreking.

Na een voorstel van den Bergh daartoe, werd, op de vergadering van 23 augustus 1982 door de Medische Commissie van STIMEZO, de Stichting Medische Zwangerschaps Onderbreking besloten tot het schrijven van het Handboek. Het schrijven van 24 hoofdstukken werden aan verschillende deskundigen uitbesteed . Het vastleggen en doorgeven van de schat aan praktijkervaringen die binnen de abortusklinieken was opgebouwd was de belangrijkste drijfveer. In april 1990 werd door Jany Rademakers en Henk Doppenberg correct geconstateerd dat er met het plan niet veel was gebeurd. Zij zelf zouden de eindredaktie vormen voor het Handboek waartoe nu ook deskundigen van buiten STIMEZO zouden worden aangezocht. In 1993 werd de eerste aanzet geleverd door de huidige auteur. Uitnodigingen tot het schrijven van bijdragen in de jaren daarna, leverden niets op. Alleen onze Belgische collega Rein Bellens schreef een opmerkelijk stuk over de complicaties van de eerste trimester abortus, waarvan de kern ook in de laatste edities, na door haar te zijn bewerkt, onder dankzegging weer is gebruikt . Omdat het grootste deel van het boek door mij werd geschreven kon een persoonlijke benadering niet worden voorkomen. Dit heeft nogal wat kritiek opgeleverd, maar niemand waagde zich aan het schrijven van "hoe het dan wel moest".

De verantwoording voor de inhoud ervan werd in 2003 overgedragen aan het Nederlands Genootschap van Abortusartsen (NGvA). Het lag in de bedoeling dat het NGvA zou voorzien in het bijhouden van het boek en het zorgen voor de nodige aanpassingen die in de loop der tijd nodig zouden zijn. Geen enkele medische behandeling blijft onveranderd, en een bekend gegeven is dat de halfwaarde van medische kennis ongeveer vijf jaar bedraagt .

In de periode van 2003 tot 2013 heeft geen van de leden van het Genootschap gelegenheid gevonden aanpassingen door te voeren. Duidelijk kwam naar voren dat die aanpassingen wel nodig waren. Men beschouwde de inhoud voor een deel als achterhaald en verwijderde het handboek van de NGvA-website. Dit uiteraard zeer tegen de bedoeling en wens van de oorspronkelijk auteur. Ondergetekende heeft daarom nu opnieuw de tekst zelf bewerkt, en in eigen beheer uitgegeven. De 6e editie is hierbij een feit. Ik meen dat het werk nog steeds voldoet aan hetgeen van een handboek verwacht mag worden.

In de medische behandelprotocollen is een belangrijk fenomeen opgetreden. In het nieuwe millenium dient iedere bewering "evidence based" te zijn, gebaseerd op aantoonbare feiten en statistieken. Dat dit juist voor de abortusingrepen lastig is moge uit dit boek duidelijk worden. We komen daarop bij de behandeltechnieken terug.

De ontwikkelingen van methodes en theorieen uit het verleden, ethische-, sociologische- en juridische aspecten van abortus provocatus zijn interessant. Zij zullen echter slechts in beknopte vorm ter sprake komen waar daar in de tekst aanleiding voor is. Het zal waarschijnlijk niet lang duren voor opnieuw aanvullingen en verbeteringen nodig zullen zijn. Dit is zo als zich nieuwe feiten of veranderde inzichten presenteren, nieuwe medicatie op de markt komt of technische verbeteringen worden gepubliceerd. Vooral in de Verenigde Staten van Amerika bestaan andere technieken dan aan onze kant van de oceaan. Men lijdt daar onder "defensive medicine". Artsen dekken zich daar in tegen mogelijk exorbitante schadeclaims door het nemen van uitgebreide voorzorgen, ons inziens volstrekt overbodig laboratorium onderzoek voorafgaand aan de behandeling en navanante procedures. Dit brengt voor de vrouwen die om abortus verzoeken belangrijke extra financieele offers mee. Ik heb getracht een overzicht te geven van de oude standaarden waar ik het belangrijk vond die te bewaken, maar tevens veranderingen die verbeteringen inhielden zichtbaar te maken.

De laatste jaren heeft de overheid zich veel moeite gegeven het kwaliteitsbeleid te stimuleren. We constateren dat ondanks veel tijd, geld en moeite gestoken in het ontwerpen van kwaliteitsborging, protocollen en overige richtlijnen, dit de - al uitstekende - kwaliteit van de zorg niet heeft beinvloed. In de abortushulpverlening werd door interne toetsingen, gezonde rivaliteit en vergelijking van de resultaten, steeds al optimale prestaties geleverd. Kennis en ervaring dienen in ons vak hand in hand te gaan met voorzichtigheid en emotionele betrokkenheid. Goed kwalitatief handelen komt voort uit de onverflauwde wil van de hulpverleners hun werk zo goed mogelijk te doen. Alleen de beste prestatie is goed genoeg als er met mensen wordt gewerkt. Behalve kennis van zaken is voor goede zorg in dit vak ook emotionele betrokkenheid nodig. Wie meent dat alleen een voortreffelijke handvaardigheid gecombineerd met technisch inzicht volstaat, kan beter horlogemaker worden. Foutloos werk komt door ervaring; ervaring door fouten maken. Toch is een goed afgelopen behandeling geen garantie voor goed werk, net zo min overigens als een slechte afloop betekent dat er geknoeid is. Alhoewel veel te leren is van het bespreken van gemaakte fouten, houdt dit niet in dat dat degene die de meeste fouten maakt en bespreekt het beste werk levert.

In dit boek wordt ook materiaal opgenomen dat informatie geeft over gebieden rakend aan de abortuspraktijk. Af en toe zult U hiertoe in de tekst ook aanklikbare verwijzingen vinden naar andere sites; U ontvangt dan de informatie uit de eerste hand. (bv: voor sterilisatie van de man wordt verwezen naar: ( hier)

We zullen ook de laatste voorschriften voor kwaliteitsverbetering, sterilisatie van instrumentarium, anticonceptie in ruimere zin, gesprekstechniek, en sociale vaardigheden opnemen. Ik heb mij moeite gegeven "expertosen" (dat zijn de "kwalen" van de expert die zich uiten in de onmogelijkheid zich in te leven in het kennis- en vaardigheidsniveau van beginnende abortusartsen) te vermijden. Suggesties en opbouwende kritiek zijn van harte welkom en noodzakelijk voor het up to date blijven van dit boek waarbij men dient te bedenken dat iedere kennis slechts een voorlopige benadering is.

In de loop der jaren is mij herhaaldelijk gevraagd of ik voor- of tegen abortus ben. Een onzinnige vraag. Het verzoek om abortus houdt een negatieve keuze in, alleen te rechtvaardigen doordat er een groter kwaad door wordt afgewend." Mothering when the child is unwanted may become a lifetime sentence
- destructive to the mother, and disasterous for the child". (Helen Deutsch)

In mijn ervaring hebben vrouwen mij vaak om abortus verzocht, juist omdat zij een goede moeder wilden zijn.

Dr Joeri van den Bergh, abortusarts, Nijeveen, voorjaar 2014,

( e-mail )

[naar top pagina] [volgende pag.] [inhoud]

© 1996/97/98 /99/2014

(laatste herziening: voorjaar 2014)